Pomoc Ukrainie i podatek CIT

Bez zbędnych wstępów opiszę pomysły na sposoby efektywnego z punktu widzenia podatkowego wsparcia dla Ukrainy. Pomoc Ukrainie i podatki to temat wielowątkowy, dziś poświęcę uwagę przede wszystkim podatkowi dochodowego od osób prawnych (CIT). Tekst powstaje w trybie pilnym m.in. w związku z konsultacjami dla branży wyrobów medycznych. Zatem w razie dostrzeżenia błędów albo jeśli masz lepsze pomysły / rozwiązania podatkowe, proszę podziel się nimi pod tekstem albo pisz do mnie bezpośrednio. A więc pomoc Ukrainie i podatek CIT – jak efektywnie pomóc?

Pomoc Ukrainie i podatek CIT – warunki przedmiotowe

Co do zasady darowizny nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT. Zatem żeby pomóc i jeszcze skorzystać na tym podatkowo (a może przez to dać jeszcze więcej) trzeba poszukać innego rozwiązania. W tym kontekście dla podatników CIT kluczowy jest art. 18 ust. 1 pkt ustawy o CIT. Pozwala on na odliczenie od podstawy opodatkowania (czyli od dochodu) darowizn przekazanych na określone cele (warunek przedmiotowy) określonym organizacjom (warunek podmiotowy). Odliczenie to nie może przekroczyć łącznie 10% dochodu darczyńcy.

Jeśli chodzi o warunek przedmiotowy wśród celów są m.in. zadania w zakresie:

• działalności charytatywnej,
• działalności na rzecz integracji cudzoziemców,
• ochrony i promocji zdrowia,
• czy też pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą

Więcej dozwolonych celów wskazuje art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Udppw).

Co ważne taka darowizna musi być przeznaczona tylko na określone, ww. cele społeczne, które realizuje dana organizacja i które wynikają z jej statutu. W przypadkach obu rodzajów darowizn (pieniężnej albo niepieniężnej) odliczenie darowizn stosuje się, jeżeli spełnione są dodatkowe warunki:

• tzn. wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego,
• w przypadku darowizny innej niż pieniężna:

– dokumentem (umowy), z którego wynika wartość tej darowizny oraz cel, na który ma ona zostać spożytkowana, oraz

– oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Pomoc Ukrainie i podatek CIT – warunki podmiotowe

Jeśli zaś chodzi o warunek podmiotowy do zastosowania ww. odliczenia konieczne jest przekazanie darowizny określonym organizacjom. To znaczy tym o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 Uddpw, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż RP państwie członkowskim Unii Europejskiej (UE) lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Muszą one wszystkie prowadzić działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych.

W szczególności art. 3 ust. 2 Udppw obejmuje organizacje pozarządowe (w tym fundacje i stowarzyszenia) prowadzące działalność społecznie użyteczną (powszechnie zwane OPP – organizacjami pożytku publicznego). Dodatkowo art. 3 ust. 3 Udppw wskazuje inne niż OPP podmioty, tj.:

1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;

3) spółdzielnie socjalne;

Pomoc skierowana bezpośrednio do zagranicznych podmiotów z Ukrainy – wniosek de lege ferenda

Żeby zastosować ww. preferencję pomoc powinna być skierowana do określonych podmiotów z Polski, UE lub EOG. Ukraina nie należy ani do UE ani do EOG, stąd darowizny przekazywane bezpośrednio organizacjom ukraińskim z takiej preferencji podatkowej nie skorzystają. Zatem żeby skorzystać z odliczenia do 10% dochodu najpierw przekazujesz jako podatnik CIT pomoc ww. podmiotom z Polski, UE lub EOG. Dopiero następnie to podmioty przekażą ją swoim ukraińskim partnerom.

Aby pomoc Ukrainie i podatek CIT ze sobą lepiej współgrały Ministerstwo Finansów (MF) powinno rozważyć wprowadzenie zmian do ustawy o CIT. MF po pierwsze może do organizacji wymienionych w art. 18 ust. 1 pkt ustawy o CIT dodać np. określone OPP i podmioty publiczne z Ukrainy jako spełniające warunek podmiotowy do zastosowania odliczenia darowizny od dochodu. Może też rozważyć dodanie specjalnej preferencji – tj. nieograniczonego odliczenia wartości darowizny „wojennej”. Takie odliczenie mogłoby sięgać nawet do 200% wartości darowizny, tak jak w przypadku tzw. darowizny „covidowej”.

Darowizny i inne preferencje w podatku CIT

Dla porządku wspomnę o innych preferencjach podatkowych dla darowizn. W szczególności chodzi o:

• darowizny na rzecz działalności charytatywno-opiekuńczej kościoła – do 100% dochodu. Mianowicie zgodnie z art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność.
• tzw. darowizny „covidowej” – nawet do 200% wartości darowizny (o szczegółach tego mechanizmu pisałem m.in. na blogu w tym miejscu: Darowizny w trakcie pandemii 3 (PIT, CIT i VAT))

Niemniej zastosowanie ww. preferencji CIT może być bardziej kłopotliwe niż wcześniej opisanego odliczenia darowizn od podatku.

Jak już pisałem, tekst ten powstał m.in. jako odzew jednej z organizacji zrzeszającej dystrybutorów i producentów wyrobów medycznych wyrażających chęć pomocy Ukrainie. O tej pomocy będę rozmawiał szerzej wkrótce po publikacji tekstu. Być może w rezultacie tych rozmów pojawią się inne, nowe pomysły. Dam Wam o nich znać.